W minionych epokach usłyszeć dźwięk fortepianu czy orkiestry nie było tak łatwo jak ma to miejsce współcześnie. W czasach wszechobecnego internetu, smartfonów i słuchawek mamy dostęp do prawie każdego utworu na zawołanie. Niemal tak samo łatwo rozpocząć naukę gry na instrumencie. Wystarczy mieć instrument, nauczyciela i trochę cierpliwości.
Nie istnieje dolna ani górna granica wieku optymalnego do nauki. Im dziecko zacznie naukę wcześniej, tym lepiej dla jego rozwoju, nie tylko muzycznego. Dodam tylko, że Mozart wyruszył w swoją pierwszą trasę koncertową w wieku 6 lat! A co, jeśli jestem dorosły i też chcę spróbować? W wieku 20+, 30+, a nawet 80+ rozpoczęcie nauki gry ma również bardzo dużo sensu i zachęcam do tego. Dorosłym zredukuje stres, a u seniorów będzie stymulowało mózg i pamięć, co wpłynie korzystnie na inne aspekty życia.
Wybór instrumentu zależy wyłącznie od naszych preferencji. Na tym etapie powinno się wybrać taki, którego brzmienie po prostu najbardziej nam się podoba. Zwiększy to szanse na wytrwanie w długiej drodze do pogłębiania warsztatu. Do najpopularniejszych należą: fortepian, gitara, skrzypce, zestaw perkusyjny (tzw. perkusja), keyboard. Mniej popularne są instrumenty klasyczne, takie jak: altówka, wiolonczela, kontrabas, fagot, obój itp. Można na nie zapisać dziecko w szkole muzycznej, jednak szkoła taka sprawdza predyspozycje muzyczne lub nawet wymaga zdania egzaminów wstępnych.
„Fortepian to najłatwiejszy instrument do rozpoczęcia nauki, a najtrudniejszy do opanowania do perfekcji”. To słowa Vladimira Horowitza, słynnego amerykańskiego pianisty. Uważam je za bardzo trafne. Żaden instrument nie jest tak przystępny dla osoby, która chce zagrać swoje pierwsze w życiu dźwięki. Świadczy o tym też popularność pianina, jako domowego odpowiednika fortepianu, od czasów jego powstania do dziś. Obecnie jednak w domach częściej spotyka się jego elektroniczną wersję. Pianino cyfrowe, bo o nim mowa, ma bardzo dużo zalet. Jest niedrogie w zakupie (niemal każdy model spełni wymagania początkującego pianisty), jest łatwe w przenoszeniu, nie zajmuje dużo miejsca. Daje też możliwość regulacji głośności i grania na słuchawkach, przez co nie narazimy się sąsiadom w bloku. Ta ostatnia cecha jest jednocześnie chyba jedyną wadą – dźwięk strun i obcowanie z prawdziwym instrumentem jest niestety nie do zastąpienia. Kupując instrument na początek, nie trzeba się tym przejmować, ale warto np. zapisać się na lekcję do kogoś, kto posiada klasyczne pianino lub fortepian.
Nieco innym instrumentem klawiszowym jest keyboard. Dla niewtajemniczonych jest on podobny do pianina, a niektórzy nazywają go błędnie organami. Prawda jest taka, że bliżej mu do akordeonu pod względem techniki gry. Może się okazać mniej wymagający w nauce, jednak jego repertuar jest specyficzny i trzeba to mieć na uwadze. Nie będę się rozpisywał o innych instrumentach – każdy ma swoje atrybuty i każdy jest piękny na swój sposób.
Następny krok to zakup lub wynajem instrumentu. Regularne ćwiczenie jest jednym z warunków robienia postępów, więc posiadanie własnego jest konieczne. Są tutaj różne możliwości. Jedna z nich to wspomniane wcześniej pianino cyfrowe zamiast klasycznego, to również dotyczy np. perkusji elektronicznej – jest cicha, zajmuje mniej miejsca. Jeśli jednak uprzemy się na prawdziwe „bębny” to możemy skorzystać z sali prób, która udostępnia profesjonalnie przygotowaną przestrzeń do nieskrępowanej gry. Oprócz tego dowolny instrument można wynająć na kilka miesięcy, oczywiście nie kalkuluje się to aż tak jak kupno, ale dla osoby niezdecydowanej to dobra alternatywa, ponieważ w każdej chwili będzie można go oddać.
Bardzo ważne jest, aby równocześnie z zaopatrzeniem się w instrument zapisać się na lekcje nauki gry. Od dobrego nauczyciela będzie w dużej mierze zależało, czy będziemy zmotywowani do ćwiczeń w natłoku innych obowiązków, ciekawi świata muzycznego i chętni, aby go odkrywać oraz przede wszystkim – robili postępy możliwie jak najszybciej. Z doświadczenia wiem, że młodzież i dorośli lubią ciekawostki, anegdoty oraz kontekst dotyczący danego utworu czy kompozytora. Działa to na wyobraźnię, pomaga w kilku zapisanych nutach dostrzec głębię dzieła i talent twórcy. Nauczyciel jest też obserwatorem i pomaga skorygować błędy, których sami nie widzimy (np. niewłaściwą postawę).
Zdaję sobie sprawę, że istnieje dużo aplikacji do nauki gry, książek i innego rodzaju samouczków. Jednak stanowczo odradzam drogę wyważania otwartych drzwi. Popularne ostatnio są także filmiki w formie instruktażowej pokazujące, jak nauczyć się jakiegoś utworu. Tej formy nauki również nie polecam. Kosztuje ona sporo wysiłku, który zamiast tego lepiej wykorzystać w inny sposób. Ponadto film nie daje informacji zwrotnej, więc robiąc błędy, nie dowiemy się, jak je wyeliminować. Nauka w ten sposób jest ślepą uliczką i zapał wówczas stygnie. Czasem daje wręcz odwrotne rezultaty i potem np. jakiś nawyk wymaga oduczenia, co jest niestety stratą czasu i źródłem frustracji. To samo tyczy się nut – w sieci krąży ich sporo, niektóre są bardzo niepewnego pochodzenia. Spotkałem się z aranżacjami pełnymi błędów! Trzeba do nich podchodzić krytycznie. Lepiej swoje kroki skierować do profesjonalisty i ewentualnie wspierać się książkami, jeśli chcemy pogłębić naszą wiedzę.
Zajęcia muzyczne odbywają się w domach kultury, kościołach, prywatnych i publicznych szkołach muzycznych, indywidualnie z dojazdem do domu, a ostatnio nawet online! Część z nich jest bezpłatna, także każdy powinien znaleźć coś dla siebie.
Początki zawsze są trudne, ale pamiętajmy, że nic, co wartościowe, nie przychodzi łatwo.
Podsumowując, rozpoczęcie nauki gry na instrumencie jest dobrym pomysłem niezależnie od wieku. Mam nadzieję, że moje wskazówki pomogą Wam wybrać, co jest właściwe, a czego nie robić podczas tego procesu.
