Porównywanki znane i nielubiane
Jesteśmy przyzwyczajeni do porównywania się z innymi. Czasami porównywanie nas inspiruje, czasami dołuje, a czasem karmi poczucie własnej wartości kosztem innych. Niestety często robimy to nieuczciwie stosunku do samego siebie i do innych. Dlaczego nieuczciwie? Bo jednowymiarowo i z założenia tendencyjnie. A takiego porównywania nikt nie lubi.
Porównywanki są obecne w naszym życiu od najmłodszych lat. Pomagają nam zorientować się w otaczającym świecie. Poza ich zgubną właściwością, według której staramy się na ich podstawie oszacować naszą wartość, to używamy ich także, aby wybrać ludzi, którzy są do nas podobni. Potrzebujemy przynależeć, a bycie poza stadem jest dla człowieka na ogół nieprzyjemnym doświadczeniem.
Jak porównywać się mądrze? Czy to się tak da? Da!
Porównania „w górę”, czyli inni są lepsi niż ja
Porównujemy się w jednym wymiarze, co oznacza, że bierzemy pod uwagę tylko jedna cechę w natężeniu maksymalnym, zazwyczaj dotyczy to cech, które są przez nas pożądane. Pomijamy wtedy cały kontekst drugiego człowieka, jego zasoby, perypetie życiowe i nasz kontekst, nasze zmagania, uwarunkowania naszej sytuacji. W porównaniach „do góry” zawsze wypadamy niekorzystnie. A najgorsze jest to, że miejsce w tym rankingu próbujemy przełożyć na oszacowanie naszej wartości jako człowieka. Zazwyczaj wypadamy gorzej, co psuje nam humor (w najlepszym wypadku) lub wpływa na negatywne nastawianie do siebie i innych.
Porównania „w dół” czyli ja jestem lepszy niż inni
One służą nam, żeby szybko podbudować swoje ego. Niestety tak zbudowane poczucie własnej wartości jest nie tylko kruche, ale przede wszystkim oparte na krzywdzie i nieszczęściu innych, co wyklucza godne życie i dobry kontakt ze sobą.
Negatywny wpływ porównywania
Nadmiernie koncentrując się na tym, co robią i myślą inni, gubimy gdzieś własną orientację, co jest w porządku, co jest dla nas ważne, czego sami potrzebujemy. Możemy zacząć żyć wartościami i oczekiwaniami innych ludzi. Jeśli człowiek nie wie, kim jest, to zawsze będzie zależny od zewnętrznych punktów odniesienia.
Porównując się z osobami, które wydają się nam we wszystkim lepsze, czujemy się ciągle gorsi i bezwartościowi. Dążąc do standardu wyznaczanego przez innych, czasem nie sprawdzamy, czy to jest to, na czym nam zależy.
Porównywanie się z innymi najczęściej będzie prowadziło do jednej z dwóch konsekwencji: albo stwierdzenia, że w jakiś sposób jestem lepszy od innych,
albo stwierdzenia, że jestem od nich gorszy.
Warto zadać sobie pytania
- Z kim i w czym się porównujemy?
- Co wtedy czujemy? Co w nas to karmi?
- Jak ważne są dla nas te obszary, w których się porównujemy?
Porównywanie się do siebie
Najlepiej porównywać się do samego siebie. Bo jeśli nie mógłbyś posłużyć się przykładem innych ludzi, to w jaki sposób oszacowałbyś swój sukces? W jaki sposób byś wiedział, czy idziesz do przodu, rozwijasz się?
Porównując siebie do siebie. Wtedy to ma sens. Wtedy poznajesz, czy robisz postępy.
Kiedy porównywanie się do innych ma sens?
Warto to robić, jeśli używamy przykładu innych do tego, by zainspirować się. Zatem nie sprawdzamy czy jesteśmy gorsi, czy lepsi, ale doświadczamy rzeczywistości, że jest to możliwe, aby schudnąć, trzymać się diety, mieć świetną pracę, ciekawe relacje, podróżować, osiągać sukcesy w sporcie i w pracy nad sobą.
A co robić, gdy ktoś nas porównuje?
W tym pomaga nam asertywność, spróbuj następujących stwierdzeń:
- Nie myślę tak o sobie.
- Mam inne zdanie na swój temat.
- Też tak myślę, że nie zdobędę nagrody Nobla w tej dziedzinie. Jednak to, że mi dokuczasz nie podoba mi się.
- Kiedy mnie porównujesz, zaczynam się złościć.
- Co konkretnie masz na myśli? Powiedz, czego potrzebujesz bez podpierania się przykładem innych, porozmawiajmy o tym.
- Informowanie stopniowe: Nie porównuj mnie. Porównujesz mnie i to mnie denerwuje. Jeśli będziesz dalej to robiła, skończę rozmowę z Tobą.
Bądź sobą
Wszelkie porównania są bezpieczne, jeśli wiemy, kim jesteśmy, jacy jesteśmy, co jest dla nas dobre. Wtedy możemy na innych patrzeć z ciekawością i otwartością, na siebie również. Zapomnijmy o wartościowaniu „lepszy”, „gorszy”, bo życie w takim świecie, w którym te kategorie obowiązują, jest bardzo raniące i trudne. A to my tworzymy świat. Twórzmy go z godnością, respektując, że każdy z nas jest inny, ale każdy z nas może się od siebie uczyć.
